Duin- en natuurgebieden in en om Ouddorp

Kwetsbare duin- en natuurgebieden

De Enden

Dit is een nieuw natuurgebied wat tussen de buitenduinen en de Middelduinen ligt. Voorheen werden hier aardappelen en uien verbouwd. Tussen zonsopgang en zonsondergang kun je hier heerlijk wandelen met een loslopende hond.

De Punt

Na de afsluiting van het Grevelingenmeer in 1971 verdween het getij en ontstonden er door de wind stuifduintjes op de Punt, die een nieuw duingebied vormden. Er werd helmgras geplant en gras ingezaaid om het zand beter vast te houden.

Natuur
De oevers bleven slikken en bij veel wind worden ze overspoeld met zout water. Daarom komen er ook nog zoutminnende planten voor, zoals zeeaster en melkkruid. De gebieden die hoger liggen zijn begroeid met planten zoals wilgenroosjes, heelblaadjes, rolklaver en Koninginnekruid. De struiken die hier voorkomen zijn duindoorn, vlier, braam, liguster en kardinaalsmuts. In 1974 is er een bos aangelegd op de Punt en zijn er vijf duinmeertjes gegraven. Verschillende watervogels komen hier drinken, voedsel zoeken en broeden en dit kun je op afstand bekijken vanuit een vogeluitkijkpunt. Ook in het bos is een uitkijkpunt geplaatst waar je kunt uitkijken over het slik, de kil en de Preekhilpolder.

De Schans

Ten zuiden van Ouddorp, tegen de dijken rondom het Grevelingenmeer ligt het gebied de Schans. Het is een verdedigingswerk uit de 17e eeuw met vier bastions (vijfhoekige uitbouw/bolwerk). Toen het verdedigingswerk vrijkwam bij de aanleg van de rijksweg N57 heeft Rijkswaterstaat de Schans teruggebracht in oude staat. De hoofdvorm met vier bastions, omgeven door een gracht is er nog steeds terug te vinden. Bijzonder is het, dat het water in de gracht brak water is. Door het heldere en zuurstofrijke kwelwater uit het Grevelingenmeer komt hier ook de zeldzame steurgarnaal voor.

Kleistee

De Kleistee is een gebied waar alle oude landschapskenmerken nog waar te nemen zijn: Haaygemeten, woeste grond dus, een restant van een schurveling, eigenlijk de enige die nog zichtbaar in het Ouddorpse landschap overgebleven is en haogten, zandwallen om de akkertjes. U kunt het beste de route volgen, die aangegeven is door paaltjes met gekleurde koppen.
De Kleistee heeft kenmerken van een oud cultuurlandschap en een oud duinlandschap. Het ligt ten westen van Ouddorp en is te bereiken via ingang aan de Dirkdoensweg. Het Zuid-Hollands Landschap (ZHL) is sinds 1997 de pachter van het gebied. Het is een gebied met hooggelegen zandgronden en ook vind je er zandwallen en graslanden. De eikvaren en (korst)mos komen er voor op de zandwallen, evenals tandjesgras, vogelpootjes en stijve ogentroost in de graslanden.

Routes
Door de Kleistee lopen twee routes, namelijk de Schurvelingenroute (11 km) en de Zeedorpenroute (23 km). Natuurlijk kun je ook zelf een route lopen die door de Kleistee gaat. Honden zijn aangelijnd toegestaan in dit gebied.

Kwade Hoek

Vroeger werd dit gebied ook wel ‘de kwaaien hoek’ genoemd omdat er een verraderlijke stroming stond en er zandbanken lagen voor de kust. Veel schepen liepen vast op de zandbanken en schippers waren blij als ze er voorbij waren, even verderop bevond zich dan ook ‘goede rede’ waar ze veilig aan konden meren. Tegenwoordig is het een prachtig natuurgebied ten noorden van Goedereede en is het een getijdengebied wat volop in beweging is. Het gebied ligt aan de Noordzee en heeft dus ook te maken met eb en vloed. In de winter kan het zoute water via geulen en kreken het gebied in stromen.

Kustaangroei
Schorren, slikken, duinvalleien: alles staat onder directe invloed van de zee. Door de wind en het gebulder van de zee is het niet moeilijk voor te stellen dat hier grote hoeveelheden zand worden verspreid. Zoveel, dat er steeds weer jonge duintjes ontstaan en het land langzaam aangroeit. Op de plek waar nu het strand ligt, was jaren geleden water. Zo dynamisch is de natuur bijna nergens.

Routes
Door de Kwade Hoek lopen verschillende wandel- en fietsroutes. Via het knooppuntensysteem (FIKS) leidt er een fietsroute door dit prachtige gebied. Ook lopen er routes van 2.8, 4.1, 10 en 20 kilometer lang door dit gebied. Deze routes lopen niet allemaal over verharde paden. Honden zijn aangelijnd toegestaan in dit gebied.

Hompelvoet

De Hompelvoet is een eilandje in het Grevelingenmeer, ten zuiden van Ouddorp en Goedereede. Er leven bijzondere zeldzame plantensoorten en vogels. Het eiland heeft zich ontwikkeld met grote open en zeer bloemrijke velden en ruige struikgewassen. Enkele jaren geleden is er de zeldzame orchideeënsoort herfstschroeforchis gevonden.

Dieren
De Hompelvoet wordt begraasd met Fjordenpaarden die er het hele jaar blijven. Vanaf half mei komen daar koeien en kalveren bij, die half november weer worden weggehaald. In het broedseizoen (15 maart t/m 15 augustus) is het eiland niet toegankelijk. In deze periode wordt het eiland bewaakt door een vogelwachter, die de vogels observeert en tellingen verricht. Verder doet hij onderzoek naar de plantenwereld.

Excursies
In de zomermaanden worden er wandelexcursies op het eiland georganiseerd. Je vaart met een boot naar het eiland en daar maak je met een ervaren gids een rondwandeling over het eiland.

Kabbelaarsbank

<p>De Kabbelaarsbank is een zandplaat die halverwege de Brouwersdam ligt, tussen de eilanden Goeree-Overflakkee en Schouwen-Duiveland. Van oudsher was het een ondiepte in het Brouwershavense Gat welke bij eb droogviel. Tijdens de aanleg van de Brouwersdam in 1971 werd een deel van de zandplaat opgehoogd en gebruikt als werkeiland. </p>
<p><strong>Ontstaan</strong><br />Na de afsluiting was er geen eb en vloed meer en kwam ook het lager gelegen deel van de zandplaat voorgoed boven water. Er vormden zich stuifduintjes, er werd gras ingezaaid en vervolgens werd er in 1974 een bos geplant. Zo ontstond in de loop van de jaren een gevarieerd natuurgebied.</p>
<p><strong>Routes</strong><br />Aan het eind van de jaren ’80 werden er twee wandelroutes aangelegd door het gebied. Deze routes gaan door het bos, via de duinen, over bloemweides en langs kreken. Hier en daar zijn er interessante doorkijkjes naar het Grevelingenmeer. Ook kom je tijdens beide wandelingen een vogelkijkscherm tegen, zodat je ook het vogelleven op het water kunt zien.<br />Deze wandelroutes zijn verkrijgbaar op een folder bij o.a. VVV Goeree-Overflakkee.</p>

't Kiekgat

’t Kiekgat is een voormalig werkeiland, gebruikt tijdens het aanleggen van de Haringvlietsluizen. Toen was het een zanddepot, maar nu bestaat het uit poeltjes, rietland en wilgen. Er is veel te bekijken en veel te zien! De waterplas is behoorlijk vogelrijk. Vanuit de vogelkijkhut heb je een goed uitzicht over het hele gebied en kun je verschillende eendensoorten, zoals de krakeend en de slobeend, steltlopers, ganzen, de lepelaar, de pijlstaart, de kleine karekiet en de watersnip zien. Het pad naar de vogelkijkhut is vrij toegankelijk en begint bij het viaduct wat over het Zuiderdiep ligt tussen Stellendam en de binnenhaven. Honden zijn aangelijnd toegestaan in dit gebied.

Koudenhoek

De Koudenhoek is een nat gebied wat bestaat uit weilanden, doorsneden door kreekjes. Je kunt het gebied goed zien vanaf de dijken aan de Grevelingenzijde, maar je kunt er niet doorheen lopen. ’s Winters zie je veel ganzen, zoals de brandgans en de rotgans, maar ook overwinterende eenden zoals de smient in het gebied. In de zomer leven er veel weidevogels in de Koudenhoek.

Middelduinen

Het natuurgebied Middelduinen ligt tussen Ouddorp en het gehucht Oostdijk, op de Kop van Goeree. Het gebied is eigenlijk een binnenduingebied en ligt net achter de buitenduinen. Samen met de Westduinen en de Oostduinen vormen ze het oude duinlandschap van Goeree. Het gebied heeft een oppervlakte van ruim 200 hectare en sinds 1934 is het gebied een belangrijk waterwingebied. Vlakbij de Oostdijk ligt het pompstation Ouddorp van Evides, welke een belangrijke producent van drinkwater is. De Middelduinen is één van de meest unieke en waardevolle duingebieden van Nederland.

D' Onlanden

Dit waardevolle kleine stuk rietland ligt aan de westzijde van Ouddorp en heeft zich de laatste jaren ontwikkeld tot dotterbloemgrasland. De beheerder van het natuurgebied is het Zuid-Hollands Landschap. Belangrijke plantensoorten die er groeien zijn de rietorchis, brede orchis, addertong, grote ratelaar, gevleugelde hertshooi, de koekoeksbloem en de stijve ogentroost.

Preekhilpolder

De Preekhilpolder is een gebied wat bestaat uit droge graslanden, zoals duingras en kamgras, orchideeën, margrieten, een rietput, en een Duitse bunker. Het stuk land is vroeger veroverd door het Grevelingenmeer en de binnendijken en een ingevallen dijk laten zien dat de zee nooit echt verslagen is. Het gebied ligt ten zuidwesten van Ouddorp, vlak langs de rijksweg N57. Je kunt de auto eenvoudig parkeren aan het einde van de Blomweg en dan een mooie wandeling maken door het gebied, langs de bloemen en over de dijken. De wandeling is zo’n 2,5 kilometer lang en is ongemarkeerd. Ook met de fiets is de Preekhilpolder makkelijk te bereiken. Het gebied is ook erg bekend bij duikers, omdat vlakbij de Preekhilpolder de mooie duikplaats ‘Preekhil-De Val’ ligt.

Excursies
In het voorjaar worden er wandelexcursies naar de Preekhilpolder georganiseerd. Je gaat met een ervaren gids het gebied in en hij vertelt je er alles over wat je maar weten wilt.

Springerduinen

De Springerduinen liggen aan het Grevelingenmeer en de Brouwersdam. Een stukje ongerepte natuur met een dichtbegroeid duingebied met o.a. meidoorn, duindoorn, vlier en braam. Sinds de 18e eeuw wordt het gebied steeds breder dankzij kustaangroei. In de Springerduinen komen zowel broedvogels als trekvogels voor en met wat geluk kun je reeën spotten. Tussen de duintoppen ligt een vochtige duinvallei: de Westhoofdvallei. Je kunt de Springerduinen vanaf het strand bereiken. De Westhoofdvallei is te overzien vanaf het fietspad en wordt onderaan deze pagina nogmaals uitgebreid beschreven.

Volgerland

Het Volgerland is van oorsprong een strandpolder. Je wandelt door een gebied waar het getij toegang had via een kronkelende kreek. Het gebied is in 1492 ingepolderd. Daarbij kwam de kreek binnendijks te liggen, op oude kaarten daarna aangeduid als ‘Cromme Watergange’. Tegenwoordig biedt het grasland volop kansen voor broedvogels. Tijdens het wandelen zie je mogelijk vogels als tureluur, kievit, scholekster, veldleeuwerik en graspieper. Allemaal soorten die in het agrarisch landschap steeds schaarser worden. Bij de kreek waarlangs de wandroute voert, kunnen broedvogels terecht als rietgors, kleine karekiet, dodaars en eenden.

Tijdens de vogeltrek kunnen er verrassende voorbijgangers als lepelaars, vissende sterns en allerlei steltlopers te zien zijn. Neem dus gerust de tijd bij het vogelkijkpunt!

Tegenwoordig is Het Volgerland een natuurontwikkelingsgebied wat vlakbij de Ouddorpse vuurtoren ligt. In 2006 is het gebied ingericht en het komt nu tot ontwikkeling. Op verschillende punten zijn uitkijktorens geplaatst waar je de vogels kunt bespieden. In de nieuwe natuur is altijd genoeg te zien. In de winter is het Volgerland een mooi schaatsgebied.

Vogels
Zodra het graven voorbij was, vonden de weidevogels hun plekje in de graslanden. Het gaat niet zo goed met de weidevogels in Nederland, dus deze ruimte hebben ze hard nodig. Langs de oevers van de kreek zoeken de lepelaars hun eten. De grutto, kieviet en veldleeuwerik vliegen in het voorjaar baltsend (geluiden om de bereidheid tot paring kenbaar te maken) over de nieuwe natuur. Rietvogels zoals de rietgors en de kleine karekiet maakten vanaf 2009 al hun nestjes in de rietkragen in het gebied.

Routes
In 2010 is er een 5 kilometer lange wandelroute door het gebied aangelegd. Een prachtige route om te genieten van een gevarieerd landschap met rietland, begraasde graslanden, een kreek, hooiland en het strand. Rondom het gebied loopt een fietspad. Vanaf dit pad kun je het gebied prachtig overzien.

Westhoofdvallei

Deze vochtige duinvallei ligt vlakbij de vuurtoren ‘Westhoofd’ van Ouddorp. Er groeien bijzondere planten in dit gebied en er leven veel vogels. Planten zoals de vleeskleurige orchis, de rietorchis, de harlekijn en de addertong groeien er. De Westhoofdvallei is voor vogels zoals de tureluur, de scholekster en de kieviet een geschikt broedgebied. Om te voorkomen dat het gebied helemaal dichtgroeit, grazen er net als vroeger, kuddes koeien. Zonder dat het vee hier loopt, zouden de typische planten zoals de harlekijn, de orchidee en de addertong er verdwijnen. Vroeger trok de ‘koeiewachter’ iedere dag met het vee vanuit het dorp richting de duinvalleien. Door het gegraas en getrap van de dieren blijft de vallei open en het gebied gevarieerd.

Westduinen

Niet voor niets heten de Westduinen in de volksmond ‘hobbelwei’. Hobbelige duinen met droge toppen, natte valleien, poeltjes en … militaire zendmasten uit de jaren ’50. In de oorlog deed deze hobbelwei dienst als nepvliegveld. Houten namaakvliegtuigen waren hier een doelwit voor geallieerde bommenwerpers.

Excursies
De Westduinen zijn niet vrij toegankelijk voor publiek, maar je kunt er wel helemaal omheen fietsen. Een gebied aan beide zijden van de Klarebeekweg met koeien, paarden, antennes en telescopen. In het seizoen worden er op verschillende dagen excursies georganiseerd waarbij je het gebied met een gids kunt bezoeken. Hij vertelt je alles over het gebied en over de planten die er groeien, zoals de herfstschroeforchis en de gentianen. Ook de zeldzame maanvaren en paddenstoelen als breeksteeltje, kaalkop en knotszwam vinden hier een goed onderkomen.